Emva kokuzityand’ igila ngempathombi, uNtini noSmith baxhase iBlack Lives Matter emdlalweni wanamhlanje

epa08553158 Players take a knee in support of the BLM (Black Lives Matter) movement prior to the 3TC Solidarity Cup cricket match at SuperSport Park, Pretoria, South Africa, 18 July 2020. 3TC is a 3 team limited overs cricket match in which 3 teams go head-to-head-to-head in a single match. It is the newest format of cricket. EPA/KIM LUDBROOK

Owayefudula
engumdlali ophambili kwiqela lesizwe leqakamba eMzantsi Afrika, uMakhaya Ntini,
uzityande igila ngempatho embi awayifumana ngeentsuku zakudala esengumdlali
weqakamba enkampini yeProteas xeshikweni encokola neSABC izolo. UNtini, 46, ngomnye
wamadoda athe alisabela ikhwelo elichasene nobuhlanga, ekuthiwa “yiBlack Lives
Matter”, elikhokelwa nguLungisani Ngidi oye wahlaselwa ngamadoda amhlophe
awayedlala iqakamba ngamazwi amabi. Namhlanje, uNtini ekunye nengqonyela
yeCricket South Afrika, uGraeme Smith, balixhase ngokupheleleyo iphulo elithi “Black
Lives Matter” ngokuguqa phantsi ngedolo 
(uphawu elichase ubuhlanga) phambi kokuqala komdlalo weSolidarity Cup obubanjelwe
eSuperSport Park, ePitoli, kwiphondo laseGauteng. Phambi kokuqala komdlalo onke
abeCSA baxhase iintshuku ezichasene nobuhlanga emdlalweni wokuqokelela imali
ekuza kugidwa ngayo kwingxowa egcina imali enceda amaxhoba weKhorona.

Emva
kweentetha ezirhabaxa ezenziwe nguPat Symox noBoeta Dippenaar zijoliswe
kuNgidi, amadoda afana noNtini atsho avula izifuba zawo ngokwenzeka kuwo
kwiqela lesizwe leqakamba ebelikade libonwa njengento yabantu abamhlophe. UNtini
uxelele uSABC okokuba wayesoloko elikheswa okanye inkomo edla yodwa enkampini
ngoba abadlali abamhlophe babengafuni ukuzoyamanisa naye. “Zizinto
endathubeleza kuzo ezo. Ndandivuka ekuseni ndinike umqhubi webhasi yethu ibhegi
yam enezinto zokudlala ndakugqiba ndithi kuye: ‘sakudibana phambili’. Emva koko
ndandinxiba izihlangu zam zokubaleka ndive endleleni; naxa ndibuya emdlalweni
ndandisenza njalo. Abantu babengayiqondi into ebangela lo nto. Ndandibaleka
ukuba likheswa. Kwakukubi kum ngoba kwakungekho nomntu othi: ‘Yeyi, masihambe
siyokutya’. Ndandibabukela abantu bememana phambi kwam – kodwa kwakungekho
namnye obhekisa ilizwi kum,” utshilo uNtini.

“Ukuba
ndingowokuqala egumbini lokutyela, kwakungekho namnye umntu otyela ecaleni
kwam. Ngabantu endandidlala nabo, sinxiba izikipha ezifanayo sicula nomhobe
wesizwe omnye,” utshilo uNtini owayengomnye wabadlali beqakamba abaphambili
kwihlabathi kwicala lokugibisela ibhola emidlalweni yovavanyo engaphaya
kwekhulu (101 Tests), imidlalo yosuku olunye ekwikhulu elinamashumi asixhenxe
nesithathu (173 ODI’s) neyeT20 elishumi. Konke akuthethileyo uNtini uthe
ukuthetha kuba efuna kubekho iinguqu kwindlela ekwenziwa ngayo izinto
kwiqakamba yaseMzantsi Afrika.