Amagqala ababhali akhuthaza ukugcinwa kwembali yesiNtu

UKUKHATHALELA kokugcinwa kweencwadi zababhali besintu kuthetha ukukhathalelwa kolwimi lwethu, ukubaluleka kweziqu zethu kwanokusinika ulwazi lokuba sisuka phi sisingise phi. Lawo ngamazwi ngaNjingalwazi Peter Mtuze kumsitho wokusungulwa kwencwadi “Umoya wembongi” eyingqokelela yemibongo eyabhalwa ngongasekhoyo uJohn Solilo.

USolilo wayengumbhali owaziwayo wesiXhosa kwiminyaka yoo1900. Wazalwa ngonyaka ka1864, waza walishiya eli ngo1940. Wabhala incwadi ethi “Izala” neyingqokelela yemibongo eyapapashwa ngo1925. Kulo msitho uMtuze ebambisene noJeff Opland ongumqokeleli wembali yesiXhosa.

Esi sibini sidize ukuba saqala ukusebenzisana ngexesha localucalulo ngokobuhlanga ngethuba siqulunqa saze sakhupha incwadi ethi “Isigodlo sikaPhalo” ngo1983. “Kwabakho abakhwinayo besithi, ye bethuna! Kutheni uMtuze wasebenzisana nomlungu. Kukho izinto ezingafuni bala lamntu, ezifuna imfundo kuphela,” utshilo uMtuze.

Ukwathe, “Njengokuba inkqubo yocalucalulo yayijonge abantu ngokwebala, mna noJeff sasijonge indlela esinokusebenzisana ngayo sibambene.”

UMtuze ukwancome uJeff Peires njengesisele senyathi abamane bephakula kuvimba waso abakufunayo ngembali yakwaNtu.

“Akukho mntu ndimaziyo kweli loMzantsi Afrika, kwabantsundu nabamhlophe abanolwazi ngembali yesintu njengaye,” utshilo uMtuze.

UNjingalwazi Opland wenze amagqabantshintshi ngobomi bukaSolilo. Ukwathe nguye ongumbhali wencwadi ebisungulwa, umsebenzi wakhe ekunye noMtuze kukwazisa abafundi beencwadi bale mihla ngokwabhalwa nguye.

“Mihlanu imibongo kaSolilo eyayipapashiwe isaziwa, kuphando negqokelela esithe sayenza sifumene amashumi alithoba anesithathu neyona mibongo mininzi eyakhe yabhalwa ngumbhali wesiXhosa,” utshilo uOpland.

UMtuze ukhuthazze ulutsha ukuba kwintshukumo yalo ethi #ThisMustFall, malingawisi amaziko emfundo ephakamileyo.

“Kufuneka sizixabise, sixabise imfundo, kwakunye namaziko emfundo,” ucebise ngelo okaMtuze.