Asanqongophele amanzi kumadama eli phondo

Akukho nguqu kumthamo wamanzi kumadama aphambili eMpuma Koloni emva kweemvula ezine kweli phondo kwinyanga ephelileyo.

Ingxelo yesebe lamanzi nogutyulo lwelindle kuzwelonke, ithi umthamo odityanisiweyo wamanzi kumadama eli phondo akumashumi amahlanu anesithandathu (56%).

Ngeli xesha linye kunyaka ophelileyo, umthamo wamanzi kumadama eli phondo ubuhleli kumashumi amathandathu anesihlanu eepesenti (65%).

Othethe egameni lela sebe kweli leMpuma Koloni uThandile Ngcume, uthi umasipala wesithili saseSarah Baartman ngomnye kwabo banengxaki ephezulu yamanzi.

“IKouga Dam nengingqi yonke yaseSarah Baartman isengxakini ngenxa yokwehla kwamanzi okubangela kukunqongophala kwamanzi, kuzakunyanzeleka ukuba kuthathwe amanyathelo angqingqwa,” uthethe watsho uNgcume.

Uhambisa athi oomasipala abathile beli phondo sele beqalile ukuthatha amanyathelo okulwa ingxaki zokunqongophala kwamanzi eMpuma Koloni.

Umasipala wase-Amathole ugagene nengxaki yokuhla kwamanzi ukuya kumyinge wamashumi amathandathu ananye kulo nyaka (61%) logama kunyaka ophelileyo ngeli xesha ibikumashumi asibhozo ananye epesenti ekhulwini (81%).

“Le ngxelo ibonisa ukuba kusekho imfuneko emandla yemvula kwindawo zonke zeli phondo leMpuma Koloni ukuze sibone inguqu kumthamo wamanzi,” utsho uNgcume. Eli sebe lithi lizakuqhubeka likhuthaza ukusetyenziswa kwamanzi ngendlela encedisana nokongiwa kwamanzi.

“Siza kuqhubeka sibeke iliso kule meko ngeenjongo zokuba siqhubeke sincedisana noluntu kwiinzame zokukhawulelana nokuphela kwamanzi elizweni,” uthethe watsho uNgcume.

Ekuqaleni kwalo nyaka, amadama aquka iBonkolo, Waterdown, Munnik, Ncorha neXonxa ebenomthamo ophantsi wamanzi ukusukela ekupheleni konyaka ka2016. Othethe egameni lomasipala waseChris Hani uThobeka Mqamelo, uthi banyanzeleke ukuba bathathe amanyathelo kwezinye iindawo zala masipala.

“Emva kwale mvula akukho mahluko ukhoyo kumthamo wamanzi ethu kule ngingqi yaseChris Hani, kungoko siza kuqhubeka ukukhuthaza uluntu ukuba luphathe amanzi ngokufanayo,” uthethe watsho uMqamelo.