Baceba ‘ukusebenza’ uMabuyane

UNobhala weANC eMpuma Koloni uOscar Mabuyane UMFANEKISO: SIYANDA JANTJIES

UNOBHALA weANC eMpuma Koloni uOscar Mabuyane wenza uloyiko kumalungu eANC eli phondo axhasa uNkosazana Dlamini-Zuma, kangangokuba kugqitywe kwelokuba “makusetyenzwe ngaye kwangethuba”.

Nangona nje amahlakani kaDlamini-Zuma ephumelele kugqatso lobunkokeli kwiinkomfa ezimbini – eNelson Mandela Bay naseAmathole ngempelaveki – ilizwi ekuphunywa ngalo, ngala mahlakani, kukuba uMabuyane “makaboniswe into emfaneleyo”.

Kwinkomfa yaseAmathole ebibanjelwe eMpekweni eNgqushwa nebizele lulibaziseko, uKhanyile KC Maneli wonyulwe njengosihlalo ebetha uAce Ncobo kolo gqatso logama uTeris Ntutu efumene iivoti ezithe xhaxhe ezibangele ukuba onyulwe ityeli lesibini njengonobhala ebetha uNdoda Ntlikithi.

Ezi ziphumo zobonwa njengezo “zibethelela isikhonkwane” kugqatso lukaDlamini-Zuma ofuna ubumongameli kwiANC ekhuphisana noCyril Ramaphosa. UManeli uxhasa uZuma logama uNcobo exhasa uMabuyane obonwa njengalowo uxhasa uRamaphosa.

Amalungu eANC eAmathole, asondeleyo kwimiba erhangqe ukuququzelelwa kwale nkomfa yale ngingqi, abanga ngelithi ikamva likaMabuyane kwisikhokelo seANC ephondweni “lingafikelela kwimeko emaxongo” nanjengoko iqela looManeli lithi lifuna usihlalo wombutho uPhumulo Masualle akhokele ityeli lesithathu.

Kodwa ke nangona nje iqela elixhasa uMabuyane lisilele kugqatso kwezi nkomfa zimbini, I’solezwe lihletyelwe ukuba amahlakani kaMabuyane agqibe “kwelokuzivuthulula” emva koko aqhube nokugayela inkxaso le nzalelwane yaseDebera eNgcobo.

“Ukuphanza kwethu ekuphumeleleni kwinkomfa yaseAmathole akuthethi ukuba silahle izandla. Endaweni yoko siza kuqhuba nokugaya inkxaso kuba sifuna uMabuyane asikhokele ephondweni emva koko sifumane umfutho wokugayela inkxaso uRamaphosa,” kutsho enye yeenkokeli kumasebe eANC eAmathole.

Ilungu leANC elikwicala elixhasa uDlamini-Zuma lithi “iintolo zomlilo” zengqumbo yamalungu eANC achasene noRamaphosa zizakujoliswa kuMabuyane.

“Iziphumo [zenkomfa yaseAmathole] aziyiyo le nto ebeyifuna. Inkomfa ilibazisekile ngenxa yakhe. Siza kuye ngqo ngoku [uMabuyane] futhi asizukuhleka. Sigqibe kwelokuba kuxhaswe uMasualle. Inkomfa yephondo ifikile, ngoko ke kufuneka sisebenze ngaye kwangethuba,” kutsho ilungu leANC.

Ephendula, uMabuyane uthi akayonyani amabango athi ulibazise inkomfa. “Bubuvuvu nobuxoki into yokuba ndilibazise inkomfa yaseAmathole. Mna ke andilayitwa ngethotshi engenamalahle (battery), futhi andiyomali okanye iiswiti, andizukuthandwa ngumntu wonke. Konke endikwenzayo kuphehlwe ngumgaqo-siseko weANC,” kutsho uMabuyane.

Ethetha nabathunywa bale nkomfa uZuma uthe: “Ndiyavuya ukubona uqhuba kakuhle umbutho apha [eAmathole]. Masifune ezona zizathu ezibangela ukuba wenze kakuhle.”

UZuma uxelele abathunywa bale nkomfa ukuba yena uza kubeka phantsi iintambo njengomongameli wombutho kweyoMnga. “Kodwa andimki, ndiyabuya futhi kulapho ndiza kufumana ithuba lokuthetha le nto ithandwa ndim. Ndiza kuya kwisebe lam ndiyokusebenzela umbutho,” utshilo uZuma.

Inkomfa yaseAmathole ibizele lulibaziseko, apho amalungu ebekhala esithi iinkqubo ezingundoqo azilandelwanga. Bambi bathi amalungu aselungelweni lokuvota khange anikwe thuba lokuvota. Ngenxa yoku, inkomfa ebekufanele ukuba iqala ngoLwesihlanu iyokuqala ngokuhlwa ngeCawe.

Abanye abaphumeleleyo kule nkomfa yaseAmathole ngusekela-sihlalo uSheila Xego obethe uNobotwe Magwaxaza.

Usekela-nobhala uZibuthe Mnqwazi ubethe uNomhle Sango ze uOnke Mgunculu wabetha uSivile Mabandla kwisikhundla sobunondyebo.