“BAYABHIYOZA ngelo xesha siyadlwengulwa thina apha eFort Hare yonke imihla, kwaye akukho sicwangciso sokulwa nezi ngxaki zokudlwengulwa kwethu kule yunivesithi.” Oku kuthethwe nguZimbini Nyezi obekhokele uqhankqalazo lwabafundi abangamantombazana eyunivesithi yaseFort Hare.
Aba bafundi batyhola oogxa babo abangabafana ngelithi bayabadlwengula kwaye izimangalo zabo azilandelwa lela ziko mfundo.
“Asikwazi nokuzibala iziganeko zokudlwengulwa kwabafundi kule yunvesithi kuba abaphathi abanayo inkqubo yokuqokelelwa kolwazi olumalunga nokudlwengulwa kwethu,” utshilo uNyezi.
Uhambisa athi kwiveki ephelileyo kudlwengulwe umfundi kwela ziko mfundo, kwaye umtyholwa akakabanjwa nanamhlanje.
Aba bafundi bavale indlela iOxford ehamba kumbindi wedolophu yaseMonti ngelizama ukubonakalisa intlungu yokudlwengulwa kwabo kwela ziko.
“Senza oku kuba sifuna ukuhlazisa eli nyala lokudlwengulwa kwethu, kuba abanye bethu bayazifihla ezi ziganeko ngenxa yokoyikiswa zezi zidlwengu,”uthethe watsho uNyezi.
Elinye lamaxhoba odlwengulo nelikwa ngumfundi kula yunivesithi lithi linqwenela ukubona intshukumo ecacileyo evela kubaphathi bela ziko.
“Kulo nyaka uphelileyo siqhube uqhankqalazo olufana nolu kuba sasifuna abaphathi beyunivesithi bathathe amanyathelo asemthethweni, kodwa abaphathi abakhathali ngale ngxaki,” utshilo.
La manenekazi aqhube uqhankqalazo lwawo ephethe amaphekepheke abhalwe amazwi anyanzelisa ukuhlonitshwa kwawo.
“Indlela esinxiba ngayo ayithethi ukuba sinqwenela ukulalwa ngamadoda, sinelungelo lokunxiba nokuba yintoni esithanda ukuyinxiba,” uthethe watsho uNyezi.
Ukanti inqununu yeziko laseFort Hare ugqirha uMvuyo Tom uyaziphika ingxelo zokuba akukho mithetho elawula inkqubo yokudlwengulwa kwabafundi kwela ziko.
“Ikhona inkqubo elawula ezi ngxaki, kodwa sizama ukuba ibe bukhali kakhulu kunangaphambili kungoko simisele ikomiti ezakuqinisekisa ukuba sinomthetho oqinileyo malunga noku,”uthethe watsho uTom.
Uthi igqiza elithunywe ukuba lenze lo msebenzi liquka iinkokheli zabafundi.
Lo kaTom uthi banawo amanani wabantwana abadlwengulwa eFort Hare, kodwa ingxaki zininzi iziganeko ezingachazwayo kubaphathi beziko kunye namapolisa. “
Kufuneka abafundi baqhele ukuba bazixele ezi ziganeko ukuze kuvunyelwe inkqubo zangaphakathi nezo zamapolisa,” utshilo uTom.
Ukanti umphathiswa wesebe lentlalontle kweli uBathabile Dlamini ngethuba ethetha kumbhiyozo wamanina ePitoli uthethile ngengxaki zabafundi kumaziko emfundo ephakamileyo.
“Abafundi abangamantombazana mabazichaze iingxaki abadibana nazo kula maziko ingakumbi eziquka ukudlwengulwa kwabo ukuze umthetho udlale indima,” utshilo uDlamini.
Impondo Elisha lonwabisa ngomculo walo eGqobhasi kuloMgqibelo