Masingawafihli amacephe kuza kutyiwa!

Zidwesha zakuthi, ndivumeleni nam ndiphefumle kwaye ndihlomle ngokuwa komthi omkhulu, umama wesizwe, uWinnie Madikizela-Mandela.

Umama uNomzamo Winifred Zanyiwe Madikizela-Mandela uzelelwe kwilali yaseMbongweni, kwisithili saseMbizana kwelo lasemaMpondweni.

Ukuvela kwakhe kusapho lukabawo uColumbus Madikizela nomama uGertude, kwaba ngumqondiso wokuba imizamo yokwanda kolo sapho, imizamo yokuchuma kolo sapho, kwanemizamo yokukhululeka kwesizwe esintsundu kumakhamandela engcinezelo yobuhlanga iza kufezeka.

Intyatyambo kaMadikizela, uNomzamo, uzibonakalisile ngobukrotikazi obungangxengwanga ekulweleni inkululeko yomntu ontsundu kubomi bengcinezelo.

Bambi ke kubantu basemhlabeni abayithandi into ngoku sele bebubona ubuhle bayo, suka ngenxa yomona bangakwazi ukuncoma, baphele befihla amacephe ngoku sele kuza kutyiwa!

Ndikhumbula kulaa mnyaka ka1992, ndisesesikolweni, kufika inkokheli yolutsha phantsi kombutho owawusilwela amalungelo abahlali baseCumakala nowawubizwa ngeStutterheim Youth Congress, iSTUYCO ngamafutshane.

Loo nkokheli, nesele ilandulele eli limagad`hlabayo, ubhuti Tony Mgweje, singabafundi abasakhulayo wasinika ingcombolo enzulu nebaluleke kakhulu ngegalelo likamama wesizwe uNomzamo Mandela kwezopolitiko.

Kule ngcombolo nembali ngomama wethu uNomzamo Mandela, uTony Mgweje usichazele ngobukrotikazi, ubuqhawekazi, ubujoni benkululeko nokuba nesibindi kukamama wesizwe kangangokuba naxa izixhiliphothi zamapolisa namajoni karhulemente wabacinezeli bemgrogrisa okanye begrogrisa abantu abantsundu, wayesima afunge angajiki aphele loo madindala ededa, ehlehla, ebuya umva esimka sele etshonise imisila oku kwezinja ezimonqelwe yimeko emandundu.

Mawethu mazithethwe iinyani ngomama wesizwe, mawethu malinconywe igalelo lakhe kwinkululeko yethu, kuyekwe le nto yokube kufihlwa amacephe ngoku sele kuza kutyiwa!

Kwimbali ngomama wesizwe ubhuti Tony Mgweje ukuchazile ukutshutshiswa kukamama eziseleni ezimnyama. Kuloo mbali sichazelwe ngokubethwa kwakhe, ukugxagxanyiswa kwakhe, ukuvalelwa kwakhe yedwa kwizisele zabucala ukuze athi naxa entlithwa, ebethwa, egrogriswa, encinwa, enyhikilwa kwaye exhatshazwa, konke oko kungeviwa, kungavakali mntwini, kwaye kusenziwa kucingwa ukuba angade anikezele achaze iimfihlo zenkqubo yedabi lokulwela inkululeko.

Nanjengoko umama wesizwe wayekhaliphe ukogqitha uninzi lwamadoda ayesithi akutshutshiswa abethwe, aloqe achaze konke, ezo zixhiliphothi zazisitsho zincame kuye, cwaka, zole, tu umama wesizwe, suka anyamezele umvambo wentshutshiso, afunge angajiki ngokulwela ilizwe lakowabo.

Nokuba siyathanda, nokuba asithandi, phakathi kwamaqhawe anikezele ngobomi bawo ukuze kukhululeke esi sizwe, umama uNomzamo Madikizela-Mandela umele ukuhlonitshwa othulelwe umnqwazi.

Maninzi amaqhawe anikwa intlonipho ukogqitha uninzi lwamanye amakhalipha alwe kanobom ukuze kusiphuke amakhamandela engcinezelo kweli lizwe.

Ndithi ndakujonga ngemva, ndifumanise ukuba umama uNomzamo ngomnye ongawongwanga ncam sesi sizwe ngegalelo lakhe eliphucukileyo kumzabalazo wenkululeko eMzantsi Afrika.

Nangoku sele kukhululekiwe, ukuba ke phofu uMzantsi Afrika ukhululeke nyhani, umama uNomzamo ngomnye wamaqhawe namaqhawekazi angakhange acenge solala phi, egxeka enyemba xa amagosa akurhulumente wedemokhrasi egqwidiza okanye esenza oko kungahambelaniyo nemigomo yedabi lenkululeko.

Ngenxa yoko kungafihli kwakhe amacephe kuza kutyiwa, yena namaqhawe afana noobawo uHarry Gwala, baphela beguzulwa, baphela bebekelwa bucala, kuba kaloku inyaniso iyakrakra.

Ngenxa yobukroti obabungagungqi bukamama wesizwe, kwisithuba sika2009 sathi singabanye sijonge ngamehlo abomvu ukonyulwa kwakhe njengosekela-mongameli wokuqala olinina kweli lizwe, saphela sinqunyelwa linqatha emilonyeni.

Ngenxa yemizamo yakhe uNomzamo Zanyiwe ekulweleni inkululeko yomzi ontsundu eMzantsi Afrika, engena ephuma eziseleni kodwa efunga engajiki, sasinethemba lokuba nanjengoko ewayengajiki ekwenzeleni abacinezelweyo kwanabacinezeli okuhle, umntu ontsundu angaphuma ebugxwayibeni xa enokunikwa ithuba lokuphatha ongamele.

Into eyenziwayo kukuvezwa kwezityholo zorhwaphilizo nenkohlakalo zijoliswe kuye, kwalandela ukuguzulwa kwakhe, kanti ngalo lonke elo xesha, kwa aba bantu bamnyembayo nabo banawabo amabibi, mabibi lawo abeka umbutho wethu uKhongolose ecicini lokubhanga.

Kuya kuthi ukuze kulunge, naye lo mama ahlonitshwe nokuba uhlonitshwe sekusemva kwexesha, enzelwe imifanekiso eqingqiweyo njengabanye, kuthiywe nangaye izitalato nezakhiwo zesizwe, awongwe yimibutho nangamaziko emfundo, kuba ngenene ukufanele oko njengejoni lenkululeko elalisilwa ngokuzinikezela.

Hamba kakuhle mama wesizwe, sohlala sikukhumbula ngobukrotikazi bakho, sohlala sikukhumbula MaNgutyana ngokungafihli macephe kuza kutyiwa!