Ndlelantle Gqirha Mvuyo Tom

Usekela ngqonyela weYunivesithi yaseFort Hare uGqirha Mvuyo Tomumfanekiso: Siyabulela Mqikela

IYunivesithi yaseFort Hare iqale udederhu lemibhiyozo yokuthi ndlelantle kuGqirha Mvuyo Tom osaphethe njengenqununu yela ziko nozakulishiya kweyoMnga kulo nyaka.

UTom wangena kwela ziko ngonyaka-2006 waza watyunjelwa kwisikhundla senqununu ngonyaka ka-2008.

Imibhiyozo yeminyaka elikhulu lasekwayo ela ziko yeminye yemisebenzi azibonakalise ngayo kumsebenzi wakhe omhle wokukhonza isizwe kwiziko lakwaNokholeji.

Owokuqala kwimibhiyozo yokubulela uTom ngenxaxheba yakhe eFort Hare uqale ngomhla weshumi elinesibhozo nalapho izifundiswa nabafundi bafumene ithuba lokuthetha ngalo kaTom.

Usekela nqununu weliziko uNjingalwazi Larry Obi uthi kumnandi ukudibana kodwa kubuhlungu ukwahlukana kwabantu abazanayo.

“Uyigubhulule iFort Hare isengxakini yokuzika ingakumbi ngenxa yemeko yezimali embi ebikuyo, kulo nyaka sivelise oogqirha-lwazi abangamashumi asibhozo kwimingxilo eyahlukeneyo ngenxa yesikhokelo sakhe,” uthethe oko uObi.

Umzobe emfanisa nentaka ipikoko esithi umzimba wayo uphethe ubutyebi, ubuhle, ubulungisa nazo zonke izinto ezilungileyo.

“Uye waqava ngamandla kwiziganeko zoqhankqalazo ingakumbi ngexesha loqhankqalazo labafundi abebememelela ukupheliswa kwentlawulo, ethukwa ebizwa ngamagama onke ebesoloko ezolile esebenzisa igunya lakhe emamela wonke umntu,” utsho uObi.

Isithethi sembeko salo mcimbi uMax Makubalo ungenelele encoma indima edlalwe nguTom ukukhulisa nokuzinzisa iFort Hare.

“Indadi eyiyo ibonakala ngokuba idade iphumelele mhla ngengxaki, kulapho ithi lo ndadi inconywe ngenxa yokuba idade kwawona manzi akhe amaninzi,” utshilo uMakubalo.

UMakubalo uthi uTom ukwazile ukugcina ubunganga beFort Hare bokwamkela abantu abaphuma kumazwe aseAfrika.

“Siyinxalenye yeAfrika kwaye iFort Hare idlale indima entle ukukhulisa izinga lemfundo eAfrika ngokwamnkela abafundi abaphuma kumazwe aseAfrika, wena ukwazile ukufaka abasebenzi kumanqanaba ahlukileyo ngoku kodwa abaphuma kumazwe aseAfrika. Ngomhla wamashumi amabini anesibini kulenyanga kuzakuqhutywa umcimbi wemixhentso nengoma eDikeni ngelinika imbeko kulo kaTom.

“Imibhiyozo yeminyaka elikhulu lasekwayo elaziko yeyona ndikubone kakuhle ubhentsisa ulawulo, ulawulo lezemali oluzinzileyo nokukhula kwemeko yezimali yela ziko zezinye kwinzame ozenzileyo,” utshilo uMakubalo. Umongameli webhunga labafundi uLuxolo Nqala uthi ngokwenene yinkokeli uTom.

“Ungene kwiyunivesithi ibineengxaki, ushiya iyunivesithi ezinzileyo ngenxa yezakhono zakhe zolawulo. Akwaba umntu ozakungena endaweni yakhe ebeyakunyathela kumzila wakhe,” utshilo uNqala.

Ezama ukunqanda iinyembezi ebezimngxamel’ uphuma, uTom uth: “Ixesha lam eFort Hare ibilixesha ebelizele ziziqhamo, sisebenzile siphumelele kwizinto ezininzi ngenxa yentsebenziswano nabo bonke abantu abebesebenza apha.”