Sibubuxoki isiprofeto sikaNtsikana

Ingcali yenkolo yesiNtu uPhuthumile Fuyani uthi lalibubuxoki ilizwi lesiprofeto sikaNtsikana kaGabha owayexela ukuza kwabamhlophe nebhayibhile kweli.

Oku kuvele ngethuba kuqhutywa ingxoxo eshushu yomhla welizwekazi lase-Afrika ebibanjelwe eSteve Biko Centre eGinsberg. Lo mcimbi ubuququzelelwe liphephandaba I’solezwe lesiXhosa ngenjongo zokunika uluntu ithuba lokuba luxoxe ngomxholo othi inkolo yesiNtu.

“Ininzi into engadibaniyo ngesi siprofeto sikaNtsikana, jonga eli xesha yena athetha ngalo le nto, nexesha abafika ngalo abelungu kweli, ibhayibhile ifike kweli ngo1799 ihamba noJohannes Van der Kemp, uNtsikana ebesele ebhubhile,” utshilo uFuyani.

UNtsikana wazalwa ngonyaka ka1760 waza wabhubha ngonyaka ka1821, esaziwa ngenxa yesi siprofeto sakhe esiqhubeke iminyaka sigqithiselwa kwizizukulwana ezahlukeneyo ngokubaliswa ngomlomo.

Uninzi lwezifundiswa ezimnyama kudala ziveza imibuzo eyahlukeneyo ngalo mcimbi ngelithi uNtsikana wayesetyenziswa ngabelungu.

“Aba bantu bafike apha ngonyaka ka1652, umprofeti uNtsikana uthetha ngokungathi uthetha ngabantu abaseza kufika, kodwa sele bekho ngeli xesha athetha ngabo, kwakukho injongo ethile ngesi siprofeto,” utsho uFuyani.

Uninzi lwesizwe esimnyama sashiya iinkolo zoyise bazimanya nenkolo yobuKrestu ngenxa yesi siprofeto. Ingxelo ithi kwesi siprofeto uNtsikana waxelela isizwe ukuba kuza isizwe esinwele ziyephu-yephu sivela ngaselwandle siphethe incwadi emlomo ubomvu neqhosha elingenantunja. Kuthwa wathi zelingathathwa iqhosha elo kodwa zekuthathwe incwadi emlomo ubomvu.

“Ungakhangela nakulo mhlola kaNongqawuse wokuba wabiza uKumkani uNgqika ukuba aye kumamela kuye into ethethwa zizinyanya, asiyonyani naleyo, akukho ntombazana ineminyaka elishumi elinesibini enokubizela kuyo iKumkani, asinazo nezinyanya ezibonwa ngamehlo kule nkolo yethu,” utshilo uFuyani.

Konke oku kungqinelana nomkhwazo ubusandula ukwenziwa kutshanje ligqala legqwetha kweli uDumisa Ntsebeza, esithi izifundiswa zala maxesha mazize nolwazi oluchanekileyo ngezinto zangaphambili.

UNtsebeza wenza umzekelo ngoNongqawuse esithi, bubuvuvu yonke ingxelo engesiprofetho sikaNongqawuse kaMhlakaza. “Phandani nzulu nize neyona nyaniso ibonisa icala labacinezelwa kuyo yonke le meko, amabali ethu abhalwe ngohlobo oluvuyisa abacinezeli bethu kuphela,” watsho uNtsebeza.

Uninzi lweengcali zeli zikholelwa ukuba bobabini uNtsikana noNongqawuse basetyenziswa ngabelungu ngenjongo zokuxokisa isizwe esimnyama.