‘Siyabulela kuBongikazi’

UMongameli welizwe loMzantsi Afrika uCyril Ramaphosa uqhwabele izandla abongikazi beli ngomsebenzi omhle abawenza bekhusela iimpilo zoluntu.

URamaphosa wenza oku ehambisana nesikhumbuzo somhla weshumi elinesibini kuCanzibe sokunika imbeko kubongikazi kwihlabathi nekuthi senziwe minyaka le.

Esi sikhumbuzo senziwa sikwakhokelwa libhunga i-International Council of Nurses ngelikhumbula umongikazi wokuqala kwihlabathi uFlorence Nightingale. Esi sikhumbuzo kulo nyaka senziwa phantsi kwelifu elimnyama nanjengoko ihlabathi lihlaselwa sisifo seKhorona macala onke.

“Abongikazi badlala indima ephambili kwiinzame zokuba uluntu luphile impilo entle, sikuqhwabela izandla ukuzinikela kwabo emsebenzini wabo wemihla ngemihla kwizibhedlele zikarhulumente, ezabucala nasezikliniki,” kucacisa uRamaphosa.

Umbutho ojongene nezempilo kwiZizwe eziManyeneyo, iWorld Health Organisation, kutshanje ukhuphe iingxelo zokuba ihlabathi lidinga abongikazi abakwizigidi ezisixhenxe.

“Basoloko benika ithemba nentuthuzelo kwabo badinga uncedo ngamandla ukusukela ekuzalweni kude kubesekufeni,” utsho uRamaphosa.

Ukusukela oko kuvele isifo seKhorona kwihlabathi, abongikazi kwakunye noninzi lwabo basenza kwizibhedlele zeli baphantsi koxinzelelo besoyika ukosulelwa sisifo seKhorona.

Ngenxa yoku, abongikazi kwizibhedlele eziquka iGrey eQonce neGlen Grey eCacadu, baqhube uqhankqalazo kwiiveki ezimbini ezigqithileyo befuna izixhobo zokubakhusela kwisifo seKhorona.

“Njengesizwe sixhomekeke ngokumandla ekuzinikeleni kwabongikazi kumsebenzi wabo wemihla ngemihla ukuze sikwazi ukuphila,” utsho uRamaphosa.

Uthi uluntu nesizwe ngokubanzi sinoxanduva lokukhusela abongikazi kwiindidi zeentshaba abajongene nazo eziquka izifo, ulwaphulomthetho neminye imicelimngeni.

UMphathiswa weSebe lezeMpilo eMpuma Koloni, uSindiswa Gomba, uvakalise ukuba uza kuqesha ngokukhawuleza inani elivisayo labongikazi kweli phondo ukuqinisa amalinge okulwa nesifo seKhorona.

“Ngoku sithethayo abongikazi kwihlabathi babile besoma besilwa notshaba olungabonakaliyo, isifo seKhorona, siyabahlonipha ngenxa yobugorha nokuzinikela kwabo,” uncome watsho uMongameli uCyril Ramaphosa.

Umhla weshumi elinesibini kuCanzibe ngumhla wokuzalwa kukaFlorence Nightingale owathi waba ngumongikazi wokuqala kwihlabathi ngo1854.