Ukwakhiwa kwethala leencwadi kwilali yaseGwexintaba eLusikisiki kusisindisile isikolo iGwexintaba Primary ebesele kukancinci sivalwe lisebe lezeMfundo ngenxa yokunqongophala kwabantwana abangafikeleli kwinani elifunekayo ezikolweni.
Oku kukwadale namathuba engqesho kuluntu lwelali le lakwazi ukubeka into etafileleni.
Eli thala leencwadi liqale ukwakhiwa ngoSeptemba kunyaka ophelileyo kwaye nanini ngoku lingavulwa nanjengoko sele lugqityezelwa ulwakhiwo.
Lo mbono wokwakhiwa kweli thala emaphandleni uze nabantu abatsha nabasele bezenzele igama ekubhaleni iincwadi, * -Unathi Magubeni kwakunye noZandile Ndlovu ngokoncedo abathe balufumana kwiGerman Embassy.
Aba ikwangabalawuli bombutho ongenanto yakwenza norhulumente ojongene nokuphuhlisa ezemfundo kwanokuphuhlisa izakhono emaphandleni iNomkhubulwane Development Project.
UNdlovu, nongomnye wabalawuli, uthi eli thala, nelithiywe ngokuba yiNokuvulakuvaliwe injongo zalo kukuphuhlisa ulwimi kwanokulola iingqondo zabantwana ukuqala kwabo baselula ngokweminyaka.
“ Oku ikwakuko nokukhawulelana nabafundi kuquka uluntu lwaseGwexintaba luphela, lungade luye edolophini ukuyela ulwazi. Malufumaneke nalapha ekuhlaleni. Ingxaki yeyokuba iilali zale ndawo zikude kakhulu kunedolophu nto leyo singatsho ukuba ingayiqhwalelisa imfundo kuba akukho lula ukuya edolophini. Ngokwenza oku kukusondeza iinkonzo zophuhliso eluntwini,” utshilo uNdlovu.
UMagubeni uthi okunye okubavuyisayo kukuba kuxhamle noluntu lwale ndawo ekwakhiweni kweNovulakuvaliwe. Kuthe kwadaleka nengqesho kuba baphantse bafika kumashumi amabini abantu abathe bafumana amathuba omsebenzi.
“Asikhange sifune bantu bangaphandle okanye size nabantu bethu esibaziyo ngethuba kuqhuba ulwakhiwo, sithathe abantu balapha. Ukuphuhlisa nokonyusa uqoqosho lwasemaphandleni yinto esinomdla kuyo kwaye esiza kuqhubekeka siyenza njengoko singazuphelela apha qha. Sisenayo nemibono yokwakha ihotele ngasemanxwemeni, nazo eziza kuthi zinyuse uqoqosho lwendawo eyayisaziwa ngokuba yiTranskei,’ utshilo uMagubeni.
Kubhubhe abayi-45, konzakala omnye kwingozi yebhasi eLimpopo