Umkhomba-ndlela siwufumene kuMprofeti uShembe!

Umnyaka ka-1865, kwilali yaseNtabamhlophe, cebu kuhle kwezo ntaba zidumileyo zoKhahlamba, kwiphondo lakwaZulu Natal awunakuze ulibaleke kwimbali yoMzantsi Afrika.

Kaloku ngaloo nyaka kunezinto ezintathu ezaye zagqama kwilizwe loMzantsi Afrika. Kuloo nyaka kwafika oololiwe bokuqala kweli lizwe, befikela kwidolophana yaseWellington, cebu kuhle eKapa.

Kuloo nyaka ilizwe loMzansti Afrika lathwaxwa lelona xinzelelo lwalumandla kwezoqoqosho. Kwakuloo nyaka, indlu entsundu, umzi kaNtu, wazalelwa ithole leduna, umprofeti ngegazi, inkokheli yamaNazarethe, ubawo uMloyiswa Mdliwamafa Shembe!

Imbali ithi uyise kaShembe uMayekisa, nonina uSitheya intombi yakwaHadebe, bathi ngokuthanda eli thole lomgquba, bafikelela kwisigqibo sokuyifulathela iNtabamhlophe ngezo mfazwe zeMfecane kaShaka, baya kuzinza kumhlaba waseFreyistata. Kulapho ke wakhulela khona lo kaShembe, ekhula esebenza emaplasini apho afunde khona banzi ngemfuyo nolimo.

NanjengomAfrika waseAfrika ozingcayo ngobuAfrika bakhe, oko akufundileyo uthe xa ekwisithuba sokuzimela njengotata oyinkokheli yekhaya, wanesibindi sokuthenga umhlaba esemtsha kakhulu ngeminyaka! Kwekhu!

Ayesenjenjalo ke amaXhosa angaphambili, kuba kuwo eyona nto yayiphambili yayikukuthenga umhlaba, alime, afuye, akhonze aze ahloniphe uSonini nanini, hayi la anamhlanje akholose ngembodlela, isinandile netyhobongo engasakhiyo isizwe.

Ngokufanayo neenkokheli zopolitiko, ubawo uShembe ebeshumayeza ukuziphilela kwamaAfrika endaweni yokuxhomekeka kwezinye izizwe. Kunanamhlanje, bonke abo bakwibandla lakhe bathi nangoku sele beqeshwe njengabasebenzi abaphantsi kwabanye abantu, kodwa uqaphele ukuba ukuziphilela, ukuzimela bengaxhomekekanga mntwini, nokwakha isizwe seAfrika zezona zinto ziphambili kubo. Umzekelo omhle ubonwa kwindlela amaNazarethe amahle angayinanze ngayo into yokukhonzela ngaphakathi kwizakhiwo ezize nenkolo yaseNtshona kuthi maAfrika.

AmaNazarethe uwabona ngokuthanda okanye ukukholosa ngokunyuka intaba, kungenjalo achonge indawo ephandle kwindalo kaMdali, athandaze, avume, axhentse, anqule uMveli-ngqangi kutsho kucombuluke isimnyama neshwangusha, endaweni yazo kugqame ukhanyo nethamsanqa!

Kukho nto ndiyihloniphileyo ngani maNazarethe kaMloyiswa, maNazarethe kaAmos, maNazarethe kaLonda, nina bakaShembe, le yokuba ngeli lixa iityalike ezininzi zibhedesha ngosuku lwangeCawa, nina ninqula nithandaze nitarhuzise kuMdali ngosuku lweSabatha yeziBhalo.

Malufike usuku lwangeCawa, nina nivuke nakhe isizwe, nifundise uhlanga ngokubaluleka kokuphila ubomi benkuthalo, ubomi bokusebenza ngokuzinikela, ubomi obugxile kubuntu, imvisiswano, ukuphakamisana, ukuxhasana nentlonipho.

Kukho nto ndiyiqhwabela izandla ngani maNazarethe, inkangeleko yenu kwezo zambatho zimhlophe qhwa zindilisekileyo, athi lowo unibukeleyo ange ubona iingelosi zeZulu ngenkqu, ange naye uyalingena iZulu ehamba ngeenyawo! Kukho nto endenza ndincume ndedwa ndizingombe isifuba ngani maNazarethe kaShembe, le yokuyila nokusungula inkolo egxile kulwazi nemveli yobuAfrika, endaweni yokoyama ngenkolo nemigaqo-nkqubo yaseNtshona!

Khawuhlale phantsi kude kufuphi nezo ntili zasEkuphakameni, uqwalasele looMbo nomXesibe uvathe mhlophe, unyuka looNtaba ingcwele yaseNhlangakazi, intaba eyakhonjwa ngumProfeti uShembe kwamhla-mnene, njengentaba engcwele yokunqulela nokuthandazela.

Athandaze apho amaNazarethe unge wena ubukeleyo sele uzibona iintsikelelo zisihla zisiza kuthi basweli-kuqonda, kuthi boni ezantsi emhlabeni, kutsho kuphile umntu, kutsho kuthamsanqeleke uhlanga. Ngubani na ongaziyo ukuba lo kaShembe akazange oyike esoyikiswa ngabasemzini mhla waqalisa ukubhala wade washicilela umqulu osisikhokelo esilandelwa ngabo bakhonza kwibandla lakhe?

Kuloo mqulu zidandalaziswe apho iinqobo zenkolo yamaNazarathe, ifilosofi okanye ubulumko bale nkolo yezwekazi leAfrika (ngokufanayo neBhayibhile yobuKrestu neQuran yobuIslam), uyilo lomculo wesiNtu, amaculo enkonzo kwanomxhentso wemveli, zonke zikuloo mqulu wamaNazarethe!

Umkhomba-ndlela wokubhalwa kwezikhokelo zazo naziphi iinkolo ezigxila kubuAfrika, kwizithethe namasiko eAfrika, nakwiinqobo zobomi bobuAfrika, ungazuzwa kumqulu osisikhokelo samaNazarethe!

IBhayi aliwuvali umlomo lutyelelo lukaBawo uShembe ekhatshwa ngamaNazarethe akowabo ukusukela ngomhla wama-31 kweyoMqungu ukuya kumhla wokuqala kweyoMdumba!

Abo babe nethamsanqa lokubukela konke obekuqhubeka kwiDan Qeqe Stadium yodumo, bavakele bedanduluka bebonga, bambi bevuma ngazwi linye besithi, “iAfrika iyaphila nakwezenkolo, ithemba lokuhlaziyeka nokuvuseleleka kweAfrika siyalubona kuni maNazarethe!”

UGqirha-lwazi weYunivesithi iNMMU nolilungu lale nkonzo, umama uLinda Kwatsha, naye uzityande igila ngelithi, “ibala lezemidlalo iDan Qeqe belizele limi ngeembambo, kuziwe kurhatyulwa okokuqala kwimbali etyebileyo kaMprofethi uShembe namaNazarethe akhe, kukuhle eBhayi, kumhlophe qhwa ngamaNazarethe, kwatsho kwathi qabu ngokuncamisayo nakwezo meko zimanyumnyezi zopolitiko, intlupheko nentswela-ngqesho kweso sixeko!”

Phila ngonaphakade Shembe! Philani ngonaphakade maNazarethe amahle!