Xa sikhumshelwa naziiNkosi…

Kule veki iphelileyo siye satyelela iNdlu yeeNkosi zeMpuma Koloni eBhisho.

Ibivulwa ngokusesikweni kule veki iphelileyo ngoLwesihlanu. Ngenxa yala meko yokulibaziseka kweNtetho yoBume beSizwe kaMongameli Jacob Zuma eyaphela isenziwa nguMongameli Cyril Ramaphosa, kwabethakala nezinye iinkqubo ezifana nokuvulwa kweNdlu yeeNkosi. Singathi ke oku kuhlehliselwa usuku olutsha kwabanegalelo kwizitulo ezithile ezazingenabantu bazo.

Izizwe eziquka amaQwathi kaDalasile, amaGcina, abeSotho baseSterkspruit, amaHlubi aseMpuma Fletcher, abeSotho baseMatatiele bezingekho.

Nangona kunjalo, ubukho beeKumkani eziquka uZwelonke Sigcawu wamaXhosa, Ndamase Ndamase wamaMpondo aseNyandeni, Dalimvula Mathanzima wabaThembu baseRhode noAzenathi Dalindyebo wabaThembu buwufudumezile lo mcimbi.

Ipatyalake yonke le nto kusakuthetha usihlalo omtsha wale Ndlu, uNkosi Mwelo Nonkonyana. Ingxaki ibingeyontetho yakhe kodwa ulwimi aqhube ngalo yonke le nkqubo. IsiNgesi.

Kwindlu ebigcwele ngabantu abasaziyo isiXhosa sizibone singamaxhoba esiNgesi. Hayi siNgesana nje esincinci kodwa esiya samagqwetha. Iindwendwe ebezihleli phezulu kule Ndlu yeeNkosi zimbombozele zancama.

Yafana yabayiNkulumbuso yephondo, uPhumulo Masualle, oxube isiXhosa esininzi kwintetho yakhe. Ngoko siyabulela. Masibuyele pha kuNonkonyana. Siliphepha lesiXhosa asiyithandanga konke konke la nto yokukhumshwa oko.

Kaloku kuthi iiNkosi neeKumkani ngabantu esibaxabisileyo nesibabone njengethemba lokugqibela lokusindisa amasiko, izithethe, inkcubeko neelwimi zethu. Xa izakuba ngabo ngoku abalahla iilwimi zabo sakuba sathini thina? Sakuthembela kubani? Ayihambi njalo bantwana begazi. Khuselani iilwimi ezi zenu nani.

EMthatha kwakule veki iphelileyo abakwaPan South African Languages Board (PanSALB) batyelele iziko iNelson Mandela Museum beyokulungisa kwalo mba wokuba izinto zibhalwe ngesiNgesi kwidolophu egcwele abantu abathetha isiXhosa.

Ingathi kuza kufuneka batyelele la English House of Traditional Leaders iseBhisho.