Ndiyasoyika isigqezu

Masincedwe sikhokhelwe kakuhle ngurhulumente esimonyulileyo kweli
tyeli. Isililo ebesivakala futhi sisitsho kabuhlungu masihoywe, akunakuze kuthi
kanti soyiswa kulawula ilizwana elincinane kangaka! Umongameli xa engaqinisa isandla
alwe urhwaphilizo nobuqhwemesha obuthe mbende ilizwe lethu, siyakuthi enkosi.
Asikuko nokuba ndikuthetha oku ndisithelwe bububhilibhili nobukilingwane
obungumle kumaqumrhu abucala. Kambe nawo umshimbilili wokuqeshana
ngobuqhophololo akungoku wabakhona kunjalo nje wenile. Yenye inkalo
enkantsazisa ilizwe lakowethu le nedala isimbonono inkxakamisa wonke nje umntu
okuluhlu lwabafuna ingqesho. Mandiwulahle lo mba ungentla ndenjenje; Namhlanje
ndiza nencwadi ethi, He he! Ndiyeva Lawundini. Yincwadi yamabali amafutshane le
nesiyibhalelwe nguN.H. Mjamba. Yafumana upapashwa okokuqala phaya ngomnyaka
ka1985 ngumzi wakwaDe Jager-HAUM Publishers.

Kwibali elithi, Uqeshwe ngamaqhinga waza wakhutshwa ngomva, umbhali
usivezela imeko ezimbini. Eyokuqala yile yokuthi xa umntu ekuphakamisile
wakwenyusela kwinqwanqwa elingentla ucinge akanakukwethula ngala ndlela
ebekwenyuse ngayo. Eyesibini kukuthi umntu umthembile akuphoxe uthi woxo. Apha
uSigqezu wabayinqununu efumana ukuqeshwa ngendlela mnyama, kwakusemva kokuba ikomiti
kwanebhodi yohlukana ngezimvo kumba womntu omakangcibe isikhundla esasishiywa
nguGqirha uThozama owayethatha umhlala phantsi. Ke uQhinga nguye owathabatha
inxaxheba yokusombulula loo meko. Wakhumbula umhlobo wakhe wasesikolweni,
uSigqezu lo uyinqununu, wamazisa ngamanyathelo angxamisekileyo amakawathabathe
ukuzifumanela eso sikhundla, kananjalo exabhela eso sibini kwakubangiswana
ngaso sisikolo.

Okunene lasebenza elo qhinga likaQhinga kuba uSigqezu waqeshwa
kunjalonje kungatyikitywanga nezo mpepha zakhe. Ukuba athi esakube engene kweso
sikhundla sitsha kucace ukuba uza kuzihlalisa ngentsula enye ezinye iitisthala,
kwamenza wanezothe kweso sikolo sakwaLanga. UQhinga owayesela alibale
ngomsebenzi wokukorekisha amaphepha abantwana, wayesenza unothanda. Yile meko
eyaphakanyelwa ngokaSigqezu esithi uyalungisa. Ukhekhe kwabonakala ukuba ubhude
ukwenza kuba uQhinga owayekrelekrele wabuveza ubutsolo bengqondo yakhe. Andithi
kaloku uSigqezu wayesele ebize abahloli ukuza kuzibonela loo maphepha
wayetyhola ukuba awakorekishwa nguQhinga. Engazi nje uSigqezu, uQhinga noogxa
bakhe abazange balale ngomhla ophambi kotyelelo lwabahloli, bawenza wonke loo
msebenzi wamaphepha. Wadana wathi woxo esakuzibona ukuphoxeka xa abahloli
bengaboni ziphene kumaphepha ebetyholwa ngawo. Into eyasuka yamehlela uSigqezu
kukutyityimbiselwa umnwe etyholwa ngokungakwazi ukwenza umsebenzi wakhe. Yinto
eyamcaphukisayo leyo kuba wasuka wasisigculelo sentsini. Isigqezu awayenaso
sasuka samenz’ iintloni. Tsii, ungaze umthembe umntu!

Umfo lo wena ebehleli ecekiswa kweso sikolo. Andithi ebezibona
yedwa, ezivala ke neendlebe kwingcebiso zabantu. Akutshiwo na kanene ukuba
inkokheli eyiyo yeneendlebe? Yena okaSigqezu wayehlalele ukunyemba ezo titshala
zifundisa kweso sikolo. Kanti injani na into yokuphatha abantu kwabany’ abantu!
Mhlawumbi nathi siqonda ngolunye uhlobo, andithi sikhe sone kuba sisithi imeko
izoqondwa nguwethu oselulawulweni. Ke ingaba kufanele uvule kusonakala kuba
usithi ubuncediwe? Zifumanele le ncwadi ixhokonxa imingxilo eyahlukileyo
yobomi. Ndiniyekile!

Owenu kusiba noncwadi lwesiXhosa.