UMzantsi Afrika uxhalabile zizikrelemnqa ezithunyelwe eSwatini yiMelika nanjengoko zingachaphazela ukhuseleko lweli lizwe.
Image: Independent Media
UMzantsi Afrika uvakalise inkxalabo ngeSwatini kulandela isiqinisekiso sokuba izaphuli mthetho eziyingozi zifikile kweli lizwe zisuka eMelika kwaye kusenokwenzeka ukuba ezinye ziza kufika.
Isithethi sikarhulumente esibambeleyo, uThabile Mdluli, uqinisekisile ukuba iqela lezaphuli mthetho eziyingozi zezizwe ngezizwe zafika eSwatini emva kokuba zithuthwe zisuka eMelika ngenqwelomoya ekhethekileyo kwaye ezinye izaphuli mthetho zinokulandela.
Emva koko, iSebe lezoKhuseleko lwelizwe laseMelika libhengeze ukuba ezi zaphuli mthetho zisuka kumazwe aliqela kwaye zigwetyelwe ulwaphulomthetho olunobuzaza ziye zagxothwa eMelika zafika eSwatini.
ISebe lezoBudlelwane baMazwe ngaMazwe neNtsebenziswano (DIRCO) lithi iEswatini neMelika ibonise ukuba baza kusebenzisana noMbutho waMazwe ngaMazwe wokuFudukela (IOM) ukuququzelela ukuthuthwa kwala mabanjwa ukuya kumazwe abo.
Isithethi soMphathiswa weSebe lezoBudlelwane baMazwe ngaMazwe neNtsebenziswano, uChrispin Phiri, uthe iDIRCO ikwaqaphele ukuba amazwe ezi zaphuli mthetho asuka kuwo kungenzeka angabafuni kwakhona.
"Ngelixa kuhlonitshwa isigqibo sikarhulumente waseSwatini, urhulumente woMzantsi Afrika uxhalabile kakhulu malunga nobungozi baba bantu kunye nefuthe elibi elinokubakho kukhuseleko lwelizwe loMzantsi Afrika kunye nomgaqo-nkqubo wokufudukela kwelinye ilizwe, xa kujongwa ukusondelana phakathi kwala mazwe mabini angabamelwane," utshilo uPhiri.
Ngaphambili, i-IOL ibikhe yanika ingxelo ethi izaphuli mthetho ezithunyelwe eSwatini zingaphelela eMzantsi Afrika, ngokutsho kukaBheki Makhubu ongumhleli wephephandaba laseSwatini elibizwa ngokuba yiThe Nation.
"Khumbula, uMzantsi Afrika lisango eliya kwihlabathi liphela kwaye uqoqosho lulukhulu ngokwaneleyo ukuba bazame ukuziphilisa apho. Ke banokuhlala kwilizwe lenu kwaye balenze ikhaya labo elitsha," watsho uMakhubu.
Waphinda wathi: "Ngokwenene, amaSwati aziva engcatshiwe bubunkokheli baseSwatini. Eli nyathelo lasothusa kwaye kubonakala ngathi lilungiselelwe kwaye laziwa ngabantu abambalwa abakhethiweyo. Esi sivumelwano sivakala njengokuhlaselwa kwelizwe lethu yiMelika. Siziva ingathi iinkokeli zethu zithengise ilizwe lethu kuTrump ngaphandle kolwazi lwethu."