Iindaba

UKumkani uMisuzulu uza kuthathela ingqalelo isiphakamiso somnikelo weR10

Willem Phungula|Published

Kulindeleke ukuba uKumkani uMisuzulu kaZwelithini adibane nabacebisi bakhe ukuxoxa ngesindululo sokuqokelela iR10.

Image: Umfanekiso ogciniweyo

Kulindeleke ukuba uKumkani uMisuzulu kaZwelithini adibane nabacebisi bakhe malunga nesiphakamiso sabo sokuba wonke umZulu akhuphe umnikelo weR10 ngenyanga ukuxhasa ukuzimela ngokwezimali zobukumkani.

Oku kudizwe ngomnye wabacebisi bale kumkani, uPhilani Mavundla, othe balindele ukuba iKumkani ibeke umhla wokufumana ingxelo yabo ebanzi necacileyo.

UMavundla uthi ababuyi umva kwesi siphakamiso kuba bawuqwalasele kakuhle lo mba kwaye asiyonto intsha kubukhosi bakwaZulu.

"Silindele nje ukuba iKumkani isibize nangaliphi na ixesha. Ngokomgaqo, iKumkani inelungelo lokubiza nabaphi na abaphantsi kwayo ukuba bayokumbona nangaliphi na ixesha, ngaphandle kokwazisa kwangaphambili. Ngoko ke silindele umnxeba ovela kuKumkani ngexesha eliza kumlungela," utshilo.

UMavundla kunye noNjingalwazi Jabulani Maphalala bachongwe njengabacebisi beKumkani. Udize ukuba esi siphakamiso bebesithelekisa nezo zezinye izizwe ezifana nenkampani yotyalo-mali yamaSwati iTibiyo taka Ngwane. UMavundla uthi le nkampani yasekwa nguKumkani uSobhuza wesibini ongasekhoyo emva kokuba ilizwe laseSwatini lifumene inkululeko kwilizwe laseBritane ngo1968.

UMavundla uthe uSobhuza wabona icebo lokuba amaSwati afumane ubunini beendlela zokuvelisa zelizwe labo. Ukufezekisa oku, ukhuthaze amaSwati ukuba afake isandla anako, kuquka neenkomo, ukuze bakhe uqoqosho lwawo nokunciphisa ukuxhomekeka kwabo babefudula bengabacinezeli babo.

Namhlanje, ngeenzame zale nkampani, amaSwati abambe ubukhulu bobunini boqoqosho lwesizwe. "Siza kwenza isiphakamiso esiphangaleleyo kuKumkani. Umbono wethu uyafana noweTibiyo taka Ngwane. Kunamhlanje nje le nkampani ingabanikazi bamashishini amaninzi kwela lizwe, aquka [amashishini] avelisa imveliso yotywala neziselo ezibandayo," uthethe watsho uMavundla.

Esi siphakamiso size njengempendulo ethe ngqo kwisigqibo sikaNondyebo KwaZulu-Natal sokubekela inkxaso-mali eyongezelelweyo yomnyhadala woMhlanga waminyaka le, emva kokuba iKumkani ifuduse lo msitho eEnyokeni Royal Palace wawusa kwindawo entsha eMashobeni Palace.

Kwingxelo ekhutshwe ngabacebisi emva kwesi sibhengezo sikaNondyebo, bathi lilungelo leKumkani ukugqiba ngendawo ekuya kuqhutyelwa kuyo imisitho yenkcubeko yamaZulu, kwaye akukho bani ekufanele ukuba acele umngeni kwigunya leKumkani.

IKumkani ibikhe yazikhwebula kwiingxelo zomnikelo, isithi akufanelanga zincanyatheliswe kuye okanye kusapho lwasebukhosini kuba lo mba obungekaziswa kwaye wamkelwe lusapho lwasebukhosini. Lo Kumkani ukwalindeleke ukuba acamngce ngalo mba xa esenza intetho yakhe ephambili kumsitho waminyaka le woMhlanga kule mpelaveki.