Uyaziphika iingxelo zobundlobongela babafundi ohlohla eRhodes

Umfundi waseRhodes oxhwilwe ngamapolisa kuqhankqalazo labafundi izolo

AZINABUNYANI iingxelo ezithi ngabafundi abaqale bahlasela amapolisa ngamatye kumbhodamo oqhubeke kwiziko lemfundo ephamileyo iYunivesithi iRhodes. Oku kuvele kwincwadi ebhalelwe usekela-ngqonyela weli ziko uGqirha Sizwe Mabizela ngumhlohli
wezifundo zesayikholoji kwalapha eRhodes, uNatalie Donaldson. 

Kule ncwadi, ephinde yapapashwa kwikhasi likaFacebook webhunga labafundi uDonalson unika inkcazelo ngakubonileyo, njengoko ebekufutshane kumbhodamo ophuqhubeka kule yunivesithi, phakathi kwabafundi namapolisa, nalapho amapolisa asebenzise iimbumbulu zerabha echithachitha uqhankqalazo lwabafundi. Ishumi elinesibini labafundi lilele eluvalelweni phantsi kweliso lamapolisa.

Iingxelo ekhutshwe yiCommunications and Advancement Division yeYunivesithi iRhodes
phezolo ithe, abafundi bebevale indlela iSomerset Road phambi kokuba
amapolisa afike abohlukanise ngeebhombo ezincinci kwaneembumbulu zerabha. 

Ingxelo ephuma kumajelo eendaba, kuquka namaphepha-ndaba igxeke abafundi ngelithi ngabo abaqale
bagibisela iimoto zamapolisa ngamatye, phambi kokuba amapolisa adubule. Isithethi samapolisa
eRhini uCaptain Luvuyo Mjekula ukungqinile oku ngelixa uDonaldson kule leta ekuphika oku.
 

UDonaldson uthi
ebekhona kwangaphambi kokuba amapolisa adubule, kufuphi nesango elikhulu elingena eRhodes kwaye unabo nobungqina bevido. Ukwathe le ncwadi uyibhale emva kokubona kusanda iingxelo ezingenabunyani kumajelo eendaba.

“Njengomhlohli
obeka umsebenzi wakhe, nabafundi phambili, kubalulekile kum ukuqinisekisa ukuba ilizwi labafundi liyavakala, ngakumbi xa kungathi bavalwa imilomo
ngokungenalusizi,” utshilo uDonaldson.

UDonaldson uchaza ngelithi, uqale wafumana umyalezo emini emaqanda othi abafundi abane
babanjiwe kwifakhalathi yezifundo zomthetho. Uthi uye apho wafika kukho umfundi
olele phantsi emva kokufakwa ipepper spray ngamapolisa. Ukwathi, emva 
koko ulandele umngcelele wabafundi obusiya kwiSitalato iSomerset bebeziculela kwaye khange bavalele zimoto ziza phambi kwabo.

Uthi, amapolisa agibisele iziqhushumbisi ezimbini zokuchitha indimbane yabantu ecaleni kwendlela, emva koko abafundi bababalekela kumasango aseRhodes. UDonaldson ukwathe ubone umbono ombi,
umfundi elele phantsi ngomqolo, ekhonjwe ngompu lipolisa ebusweni, wafumana indlela yokubaleka kodwa lamleqa eli polisa.

Uqhube wathi, “Ngethuba ndinyuka ngeSitalato iSomerset ndibone
umfundi obethetha namapolisa ngesenzo sayo esigwenxa ngakubafundi. 

Lo mfundi
ubesiya ngakwabanye abafundi, ebebekwindawo iDrostdy Lawns ekwaza, esithi, ‘Amandla!’
Abanye abafundi ebebekule ndawo baphendule besithi, ‘Awethu!’ Kwangelothuba
ndibone omnye umfundi kufutshane nendawo ekumiswe kuyo iimoto ekhalela phezulu. 

Kuthe kusenjalo ndabona ngamapolisa sedubula aba bafundi baseDrostdy Lawns,
akha ihlelo ngakwesi sitalato iSomerset.”

UDonaldoson ukwathe, amapolisa abambe lo mfundi
obekhwaza esithi, “Amandla!” Emva koko abamba nomfundi ongowasetyhini obezama
ukuzimela ngaphaya kodonga. “Ngalo lonke elithuba bendingekaboni mfundi
ugibisela ilitye,” ucac
ise watsho uDonaldson. Ukwathe akukho zithuthi zonakaliswe ngabafundi azibonileyo, njengoko iingxelo zisitsho.

Ukwathe udanile yingxelo ekhutshwe yiCommunications and Advancement Division yaseRhodes phezolo, kuba ayilikhalimeli inyathelo eligwenxa lamapolisa. Uqhube wathi, “Kungenxa yento eyenzeke apha namhlanje, endibangela ukuba ndithi, le yunivesithi mayizibophelele
ekuqinisekiseni ukuba into enje ngale ayiphindi ivunyelwe ukuba yenzeke”
utshilo uDonaldson.
 

Uyivale le leta ngelithi, “Kufuneka sifumane indlela yokuthethathethana sibeve
abafundi bethu; singasebenzisi mapolisa ukohlutha amandla abanawo abafundi
okubazezi nkokheli sizigwagwisa ngokuba siyazifundisa.”

Ukwathe unoloyiko lokulahlekelwa ngumsebenzi ngenxa yale leta, nangenxa yokuba abo bafana naye bamnyama, bengamanina athandana nabantu banesini esifanayo abakhululekanga ngokwaneleyo ukuveza izimvo zabo kule yunivesithi.