Balele phandle ngenxa yabamelwane

UMam uNontobeko nosana lwakhe phambi kwendlu yabo edilizwe ngabahlali koo-H eSantini, eMonti Umfanekiso: Isolezwe lesiXhosa

“Ndithe ndisendlini ndipheka, ndava ngehamile isitsho kwindlu yam. Kwawohloka icala!” kutsho uBongiwe Sifolo. “Sibabuze ukuba sizithini iimpahla zethu? Bathi masizibonele. Naziya iimpahla newodrophu entsha ilele pha!”

NgoLwesine, umhla wama29 kweyeThupha, pha ngentsimbi yesixhenxe emva kwemini, abahlali bakoo-H eSantini eGonubie badibene bayokudiliza imizi ekumzila ekuthiwa uza kufumana iipali zombane.

“Silele phandle, kule ndawo bayichithileyo. Bendihleli nalo mntwana mncinci. Silele phandle, sithe nta amehlo nalo mntwana!” kutsho umama ozichaze njengoNontobeko kuphela, echiphiza iinyembezi.

“Besisaqala ukwakha enye indlu phaya kwela cala. Iimpahla zethu zilele phandle,” uqhube watsho. Abahlali abadilizelwe imizi bavukele kwisikhululo samapolisa aseGonubie beyokuvula ityala.

“Ipolisa esidibene nalo phaya, uColonel Mdyogolo, uthe yena akayazi le nto ithethwa ngala madoda adilize imizi yethu,” kutsho uLulamile Tyame, “uceba wethu ucime kwalo fowuni yakhe!”

UTyame uyavuma ukuba babexelelwe ukuba kuza kufakwa iipali zombane “baqala ngokuthi baza kusakhela indlela phakathi kwale mizi. Bayiyeka loo ndlela ngoku bathi gqi besithi baza kwakha iipali zombane. Sisalindile ke.”

Uceba kaWadi 27, uBoy Boy Kalani, ebeseMpekweni kwindibano yooceba ngethuba sityelela le ndawo yentlekele. Uthe wakubuya ngoMgqibelo wafikela kule ntlekele: “Ndifike ngoMgqibelo ndatsho ukuba lulwaphulomthetho ke le yokudiliza imizi yabantu. Lo mba ndiwuse kwamasipala kwaye ngumasipala onokuthatha amanyathelo ngokomthetho.” UKalani uqhube wathi sekuqaliwe ukufakelwa kweepali zombane kule ngingqi nto kunayo kusekho abo bangasukiyo kumzila wezi pali.

Enye yamadoda atyholwa ngokukhokela ukudilizwa kwamatyotyombe, uAyanda Makeleni, uzithethele ngelithi: “Yinto yabahlali le. Ayindim okhokele le nto. Andazi balibizela ntoni igama lam. Into eyenzekileyo apha kukuba abahlali bebekhe baqhankqalazela umbane, kwathiwa makusuke aba [badilizelweyo]. Abasuki kwaye ngoku unokontraka ufuna ukuqala ukusebenza. Bona aba bahlali bavale indlela. Abafuni ukusuka. Bayaboniswa neeplani zokuqala.”

Uqhuba athi: “Abahlali bathathe isigqibo sokudiliza ngoba asinokubanjezelwa ngabantu abathathu. Baxelelwa kwakulo nyaka uphelileyo ukuba mabasuke. Abakasuki kunanamhlanje! Iipali zona ziza kufakwa ngoMvulo, sifuna umbane singabahlali.”