UMphathiswa uzama ukuphumeza iphupha likaMakhaya Ntini elixinge iminyaka elishumi elinambini!

UMphathiswa weZemidlalo, iNkcubeko noLonwabo uNksz. Fezeka Nkomone negqala leqakamba uMnu. Makhaya Ntini, kwintlanganiso ebiseMonti emini ngoLwesine. Umfanekiso: Bhekizizwe Radebe/I'solezwe lesiXhosa

Owayefudula
edlalela iqela lesizwe leqakamba, uMnu. Makhaya Ntini noMphathiswa weZemidlalo,
iNkcubeko noLonwabo uNksz. uFezeka Nkomonye, bazibophelele kuphuhliso
lweqakamba kwiphondo leMpuma Koloni izolo (Lwesine). UMphathiswa noNtini benze
isibhambathiso kwintlanganiso ebinonoondaba embindini weMonti – apho baphinde
bathi thaca khona indlela ekuza kuphuculwa ngayo umdlalo weqakamba kweli
phondo. UNtini ujamelene neentatheli okokuqala ukusukela mhla wazityanda igila
ngawo kwiSABC TV ngempatho embi awayifumana ngethuba esadlalela iqela lesizwe
loMzantsi Afrika. Intlambululo yakhe ixhokonkwe likhwelo elihlatywe
nguLungisani Ngidi oye wacela oogxa bakhe kwiProteas ukuba baxhase iphulo
elinyhamnyhesha ubuhlanga ekuthiwa “yiBlack Lives Matter”. Ekuqaleni kwale
veki, uMphathiswa ubambe intlanganiso negqala leqakamba elizabalula
ngokuqibisela ibhola ngeentsuku zalo zobutsha, uMakhaya Ntini, ngelizama
ukufumana indlela ekunoziswa ngayo iingqu eqakambeni.

“Namhlanje
sidibene apha ngekamva, hayi ngezinto ezigqithileyo,” atshilo amazwi kaNkomonye
okuvula intlanganiso ebiseMonti. “Silisebe sizimisele ukuqinisekisa okokuba
okwenzekileyo (kwiminyaka egqithileyo) akwenzeki kwakhona. Umbono endabanawo
kwasekuqaleni kukuqinisekisa okokuba kukho inguqu kwezemidlalo. Niyakukhumbula
okokuba kwakukho imidlalo ekwakuthiwa yeyabamhlophe qha: singabala iqakamba,
umbhoxo, icandelo lezendadi neminye. Injongo yam kukwenza utshintsho
kwezemidlalo. Ngethamsanqa lam, sikwiphondo “ekuphela kwalo” elikhuphe abadlali
abamnyama abasemgangathweni ophezulu emdlalweni weqakamba. Abadlali abadlale
kwinqanaba eliphezulu ngaphandle kokunyanzeliswa kwemithetho enyanzelisa inguquko
kwiqakamba,” utshilo uNkomonye othe okaNtini akakwazi ukwenza umsebenzi
wokuhlalutya iqakamba kuSuperSport kuphela enolwazi olunzulu ngeqakamba. “Ndidibene
naye uMakhaya ngoba bendifuna sidibanise imibono yethu sithethe nangezinto
ezinokwenziwa kwiqakamba. Sifuna ukubambisana siqinisekise okokuba kukho
iinguqu kwiqakamba,” utshilo uMphathiswa.

Eyona nto
ebe phambili kukuvuselelwa kweziko lophuhliso (Cricket Academy)
eliphupha elaphelela emoyeni lizanywa nguNtini emva lokulaxazwa ngababemthembisile
kwiminyaka elishumi elinambini eyadlulayo. “Sivumelene ngokukhangelwa
kwabadlali abanetalente. Sibone yena njengomntu okulungeleyo okukhangela
nokulola izakhono zabadlali beselula ukuze balungele ukudlala kwinqanaba
eliphezulu. Unephupha lokuvula iziko lophuhliso leqakamba eMdantsane. Iphupha
elikhe laxinga iminyaka elishumi elinambini. Sivumelene naye okokuba siza
kunkqonkqoza kuyo yonke iminyango enokusinika inkxaso ukuze kunyaka ozayo
kubekho into esiyikhombayo,” utshilo uNkomonye. Into ephambili embonweni wesebe
noNtini kukuba abantwana bafumane uqeqesho olusemgangathweni ophezulu,
basondele kumaziko emfundo bafumane namathuba okudlala. UNtini obechulumancile
uzamkele ngovuyo iindaba azixelelwe nguRhulumente wephondo leMpuma Koloni, watsho
esi yinto ebekufanele yenzeka kudala. “Xa usiva iindaba ezimnandi, usuke
uphathwe luloyiko ngenxa yomsebenzi omkhulu osafuna ukwenziwa,” uvule  ngalo mazwi uNtini.

“Kubakho
ukuvuseleleka kwethemba xa zisenzeka izinto endandizinqwenela. Ukuhlangana
kwezinto kwakhona kunika ithemba lokuphunyezwa kwephupha lam. Akukhathaliseki
nokuba kusemva kwexesha elingakanani na. Phambi kokudibana noSisi Fezi,
bekungekho nto ingenye kum ngaphandle kwezinto esezenzeka kudala. Kodwa ke
ubomi buneengxowa ezimbini: eyethemba nezele zizinto ezimbi ezingazange zihambe
kakuhle. Bendiphethe egcwele izinto ezimbi – kodwa uthe (uNkomonye) mandithathe
ingxowa yethemba,” utshilo uNtini ezama ukubonisa indlela avuseleleke ngayo
linyathelo elithathwe lisebe likaRhulumente. “Ukuvula iziko lophuhliso
eMdantsane yaba yinto esengqondweni yam kwakudala. Kwasekuqaleni, ndathi ngeke
ndivule iziko lophuhliso edolophini – apho kukho yonke into. Ndisuka ezilalini,
ndiyabazi nobomi bomntu waselokishini. Ndakhetha ukulenza eMdantsane kuba
ndifuna into engasoze ife,”
utshilo uNtini.