ERhodes bakuqonda ngqo ukubaluleka kweBAQONDE

IYunivesithi iRhodes eMakhanda iyinxalenye neqela leeyunivesithi ezikwiprojekthi yokuvuselela nokugcina iilwimi zaseAfrika ngeenjongo zokukhuthaza ukusetyenziswa kwezi lwimi kumaziko emfundo enomsila.

Ngokwenza oku, le yunivesithi yaseMakhanda, iyinxalenye neprojekthi exhaswa ngezimali yiManyano yaseYurophu. Le projekthi ibizwa BAQONDE (Boosting the use of African languages in education: A Qualified Organized National DEvelopment strategy for South Africa).

UNjingalwazi Dion Nkomo, kwizifundo zeeLwimi zaseAfrika eRhodes, uthi ukusukela oko iqalile le projekthi ebutsheni balo nyaka, bakwazile ukutsala umdla kwezinye izifundiswa ukuze kwenziwe intsebenziswano.

“[Oogxa bethu], kumasebe aliqela [apha eYunivesithi] sele bezindakanyile ekuhlohleni ngeelwimi ezinxaxhileyo ze bayila izixhobo [zokuncedisa] kwiilwimi zaseAfrika,” utshilo uNkomo.

Kule minyaka idlulileyo, kutsho uNkomo, izifundiswa kwiilwimi zaseAfrika zisebenzisene kwicandelo lohlohlo lwezoPolitiko neMicimbi yezeHlabathi, ezoQoqosho, Drama, oosoMachiza nezeMfundo, phakathi kwezinye.

Gqr. Hleze Kunju, Gqr. Bulelwa Nosilela kwakunye noNjing. Dion Nkomo UMFANEKISO: UTHUNYELWE

UNkomo uthi njengenxalenye yale projekthi, iRhodes iza kuseka icandelo lophuhliso lweeLwimi zaseAfrika elibizwa ngesiNgesi njengeRhodes University African Languages Development Unit (RUALDU).

Le RUALDU, ngokokutsho kukaNkomo, yeyona nto kuza kugxilwa kuyo isikakhulu kulo nyaka wokuqala wale projekthi.

“Abaxhasi ngezimali [bale projekthi] baluphumezile uluhlu lwezixhobo kwanesabelomali sethu. Sikwinkqubo yokuthenga izixhobo ezifanelekileyo eziza kubangela ukuveliswa kweziqendu zokushicilelweyo nokubhaliweyo ngeelwimi ezinxaxhileyo, ukongeza kuguqulelo lolwimi okufana nokuqulathwe kwizifundo, omakufundwe kwanenkqubo yohlolo lwabafundi,” utshilo uNkomo.

UNkomo usebenzisana nooGqirhalwazi uBulelwa Nosilela noHleze Kunju kule projekthi.

Ezinye iiyunivesithi eziyinxalenye nale projekthi yiYunivesithi yaseMntla Ntshona (NWU), iYunivesithi yaKwaZulu-Natal (UKZN) neYunivesithi yaseNtshona Koloni (UWC) apha eMzantsi Afrika, ze eYurophu ibe ngala maziko : Salamanca University, Trinity College Dublin kwaneUniversity of Groningen.