Bathenga iinkomo kwamanye amaphondo

ZIBALELWA ku60 000 ngonyaka iinkomo ezixhelwayo, ze inyama yazo ithengiswe kumazwe angaphandle. Ezi nkomo zithengwa kubafuyi benkomo baseBerlin iBerlin Famers.

UMphathiswa wezolimo nophuhliso lwamaphandle eMpuma Koloni uMlibo Qoboshiyane uthe, le nyama ithengiselwa amazwe afana neMalaysia, iHong Kong naseChina.

Ukwathe, amandla erandi ankenenkene xa kuthelekiswa nedola yaseMelika, kunika aba bafuyi ingeniso entle. “Silisebe siqwalasela isicelo sokufaka isandla kuphuhliso lwemfuyo yeenkomo zenyama ezakuphucula ikhulu lamafama antsundu, idale manathuba emisebenzi afikelela kumakhulu asixhenxe,” utshilo uQoboshiyane.

Uthe la mafama anyanzelwa ziimfuno zolurhwebo ukuba athenge iinkomo eFree State, kuMntla Koloni, naseBotswana. UQoboshiyane uthe, “IBerlin Beef, ithenga imfuyo yayo eninzi kwamanye amaphondo, yiyo lo nto umdla wethu silisebe ikukuqinisekisa ukuba abafuyi bethu abamnyama bayaphuhliswa ukuze baxhamle kula mathuba.”

Isebe lezolimo nophuhliso lwamaphandle libekele bucala malunga ne 62.2 yezigidi zeerandi kuthintelo lwezifo zemfuyo. Ukanti kumaziko ophuhliso asezilalini uQoboshiyane udize ukuba iziko eliseMqanduli livelisa umilimili kwakunye nomngqusho. Ubalule ivenkile yakwaNicks Food Spar oseQonce njengelinye lamashishini athengisa imveliso yeli ziko lemveliso laseMqanduli.

UQoboshiyane udize ukuba amaziko ophuhliso asemaphandleni anabasebenzi abali 397 abasisigxina, kwakunye nabali 679 bethutyana kwaye kulindeleke kuvuleke amathuba awongezelelweyo kwiziko eliseMbizana kwakunye neliseNcorha, azakuvulwa kulo nyaka mali.

Eli sebe kukwalindeleke ukuba livule iziko lokuxhela iinkuku elseRhini nezakuxhela amawaka amabini eenkuku ngosuku. “Bali 105 abavelisi beenkuku abasakhasayo abazakuxhamla, kuzakuvela namathuba emisebenzi asisigxina akumashumi amabini ananye,” utshilo uQoboshiyane.

johnnie.isaac@inl.co.za