‘Akukho buKumkani kwaRharhabe’

Mncedi Liwani

Imbongi nengcali yembali yaseMonti uMncedi Liwani, uthi aziyonyani iingxelo zokuba kukho ubuKumkani kwindlu yakwaRharhabe eMngqesha.

Ukwatyhola inkundla ephakamileyo yamantla eRawuti ngokuchitha isigqibo sekomishini kaNhlapo esasisithi akukho buKumkani kwaRharhabe.

“Yimicimbi yekomkhulu etheni le igqitywa ziinkundla zomthetho waseNtshona, zikho iinkundla zesiNtu, le nto kaGcaleka no Rharhabe yahlula isizwe samaXhosa, ndiyasihlonipha isigqibo senkundla kodwa asisincedi nganto isizwe samaXhosa. Inkundla ephakamileyo kumantla eRawuti ngenyanga yeDwarha kunyaka ophelileyo yakhupha iingxelo zokuba iyasichitha isigqibo sekomishini kaNhlapho esasithi akukho buKumkani kwindlu kaRharhabe.

“Esintwini ibanye intlabi, uyise wesizwe samaXhosa kumele ukuba abemnye, nditsho nangoku akukho buKumkani kwindlu yakwaRharhabe, uGcaleka ngumkhuluwa kaRharhabe,” ugadlele watsho uLiwani.

Lo kaLiwani uthi ingxaki ilizwe lijongene neenkokheli ezoyikayo ukuthetha inyani logama kulahleka imbali yesizwe.

Ujaji uVuyelwa Vivian Tlhapi wathatha isigqibo sokurhoxisa isigqibo sekomishini kaNhlapo esasisithi akukho buKumkani kwaRharhabe ngenyanga yeDwarha kunyaka ophelileyo, oku kwakuquka ukurhoxiswa kwesigqibo sikaMongameli Jacob Zuma sokuthoba igunya lobuKumkani bakwaRharhabe.

Ephendula izimvo zikaLiwani uNkosana uZolile Burns Ncamashe, othethela iKumkanikazi yamaRharhabe uNoloyiso Sandile, uthe: “Asisoze sizidube ngabantu abanqwenela ukwaziwa ngokuthetha izinto ezingena siseko. Akhona amaqonga okuthethwa kwezi zinto. URharhabe ububuKumkani obuzimeleyo.” uthethe watsho uNcamashe. Ukanti othethe egameni lobuKumkani baseNqadu, uNkosana uPhathuxolo Tyali, yena uthethe wathi: ”Ngumcimbi wamadoda amakhulu wasemaTshaweni lo, kodwa ke umbuzo ngowokuba ‘ubutheni ukuze ude uye ezinkundleni zaseNtshona?’” uthethe watsho uTyali. ULiwani uthi ukuba amaTshawe axakiwe kukukhokela indlu kaXhosa mawacele uncedo. “Mabacele umkhuluwa kaTshawe, uCirha, ukuba angenelele ukuze kusonjululwe ingxaki. NguCirha kakade omkhulu kunoTshawe!” utshilo uLiwani.