Malibongwe igama lamakhosikazi

Nyakenye ngeli thuba bekuzele imibhiyozo ezweni kukhunjulwa igalelo lamanina athi abhinqela phezulu angenela umzabalazo wokulwisana norhulumente wobungqondogqwirha wamabhulu ngomnyaka ka1956, ngokuthi abambe umngcelele oya kwiUnion Buildings ePitoli.

Lo mngcelele wazishukumisa iziseko zorhulumente wobandlululo, waze wavula amehlo eentlanga zehlabathi ukuba zibone ingcinezelo yomntu omnyama ekhayapha. Isikhalo esasingundoqo yayikukupheliswa kwamapasi azincwadi ezazikhuthaza iyantlukwano yeentlanga, inyhasha amalungelo esininzi esingabantu abamnyama bemveli kweli lizwe.

Isingqi samakhosikazi angaphaya kwamashumi amabini amawaka awayekhokelwe nguMama uLillian Ngoyi, Helen Joseph, Rahima Williams, Sophia Williams, Frances Baard nabanye, sathumela umyalezo ongagungqyio kubalawuli belo xesha ababekhokelwe nguJG Strijdom owashiyeka enkentezelwa yingoma ethi “Wathint’Abafazi, Wathint’imbokodo” de waya kungena engcwabeni.

Kulo nyaka ka2020, bambi bathi ngoweshwangusha, akusayi kubakho mibhiyozo emikhulu ngenxa yentsholongwane yekhorona erhuqa umrhaji igawula izizwe. Nangona kunjalo kungakuhle ukuba omnye nomnye wethu angathatha umzuzu enze umbulelo kumanina ngegalelo lawo emzabalazweni, ekukhuliseni iintsapho, ekufundiseni isizwe ngelithi “Malibongwe igama lamakhosikazi”.

Kona le nyanga ehlabathini liphela, isetyenziselwa ukulwa nempathombi yabasetyhini, ukulwela umasilingane empilweni nasemisebenzini.

Sazi kakuhle ukuba apha eMzantsi Afrika abafazi bahleli ngempundw’ enye, bexhatshazwa bekwabulawa umhla nezolo zizithandwa zabo okanye izikhohlakali zamadoda angoozungulichele.

Lithuba lokuba amadoda aphakame ancedise ekulweni nale ntlondi. Amadoda kumele afundise amakhwenkwana indlela yokuphatha amantombazana asakhulayo ukuze ikamva lesizwe sethu libe lihle.

Nakumlo wekhorona ikwangabafazi abadlala indima ephambili kumaphulo karhulumente ezilokishini, ezilalini nasezidolophini.

UGqirha Nkosazana Zuma uthi asakuvula umlomo uqale uqonde ukuba inene igama lamakhosikazi lelokubongwa, akagungqiswa zizimvo ezibheke ecaleni. Okwakhe kukubeka impilo yesizwe phambili.

Hloniphani oomama, oomakhulu, iintombi, oosisi – igama labo malibongwe!