AmaMpondomise agxeka ukwakhelwa ‘ehotele’ kwePhahlo Royal Family

EZINYE zeenkosi zamaMpondomise zimemelela ukuba mayichithwe iPhahlo Royal Family kaKumkani wamaMpondomise uZwelozuko Matiwane, zibanga ngelithi ayisekwanga ngokulandelwa kwesiko, bekwathi yasekelwa ehotele eMthatha endaweni yokusekelwa kwibhotwe elikwiKomkhulu iKroza kuQumbu.

Ubukumkani bamaMpondomise bubuyiswe yiNkundla ePhakamileyo yaseMthatha kuCanzibe nyakenye kulandela iminyaka engaphaya kwekhulu amaMpondomise ebanga ubukumkani babo obahluthwa ngurhulumente wengcinezelo.

Kwimbalelwano ebhalwe nguNkosi Thamsanqa Same wenqila yamaQakamba kuTsolo kwakunye noNkosi B. Mbabama, ezi nkosi zithi ziyayivuma iKumkani yazo uZwelozuko Matiwane, kodwa ezingahambisani nayo yindlela esekwe ngayo iPhahlo Royal Family.

USame noMbabama bathe: “Injongo yale mbalelwano kukwazisa uluntu loMzantsi Afrika ukuba, izindlu zakwaJola nezinye izindlu zamaMpondomise [ukuba] asihambisani nesigqibo sokukhokelisa iKing Phahlo Royal Family.”

Izizathu zokuba ezi nkosi zithi azihambisani nesi sigqibo, ziquka ezi zidweliswe ngezants’ apha.

“IRoyal Family eyaziwayo nebisebenzisana namaMampondomise phantsi kweRoyal Council, yiMyeki Royal family kwindlu elawulayo kaKumkani uMatiwane apho balahleka khona ubuKumkani bamaMpondomise phantsi koKumkani uMhlontlo. Ayiqhelekanga yaye ingamkeleki into yokwakhiwa kweRoyal family phezu kwenye.”

Ezi nkosi zithi akulandelwanga siko xa bekusakhiwa iPhahlo Royal Family, kuba: “Usekela Sihlalo wokuqala uNkosi Victor Nkosemntu Mditshwa akazalwa kwindlu kaMyeki. Usekela Sihlalo wesibini uMnu. Dumisani Matiwane ngowendlu yaseKunene kuKumkani uMatiwane.”

“Unobhala uNkosi Phakamisa Tyali ngowendlu yaseKunene kwizindlu zikaVelelo. Izikhundla ezikhulu azibandakanyekanga nangona zinabantu abalilungelo ukuphathiswa kwizithuba kwiQoqo elilawulayo lwale Royal family.

“Khange ilandelwe imigaqo yokwakhiwa kweRoyal Family kuba uninzi lwezindlu zakwaJola khange zinikwe thuba lokunika ezalo izimvo kuba iRoyal Family le yakhiwe buphuthuphuthu eSavoy Hotel eMthatha.

“Ezi ngxaki zokungalandelwa kwesiko zikhankanywe ngasentla zenze ukuba indlu kaMte, ekaQengeba nekaMditshwa nezinye izindlu ezixhasa ubuKumkani ukuba zingavumelani nesigqibo sokuphakamisa iKing Phahlo Royal Family njengeRoyal family elawula kubuKumkani bamaMpondomise.

Ezi zindlu zafaka isikhalazo kwiRoyal Family kaPhahlo nakuMyeki ngenjongo yokufumana isisombululo kulo mba kodwa uSekela Sihlalo wokuqala uNkosi Victor Mditshwa akabanga namdla wokudibanisa ezi zindlu zikhalazayo neRoyal family. Size zizindlu sikhalaza siqinisekisa ukuba siyamamkela uLuzuko Matiwane (Bayeetheee Zwelozuko) njengeKumkani esingayithandabuziyo yesizwe samaMpondomise.

“Sikhalile kweyeThupha 2019 kurhulumente welizwe nowephondo kodwa ukhethe ukungasikhathaleli kuba kunanamhlanje oku akakaphenduli kulo mba , yaye siza kumlandelela,” zitshilo ezi nkosi.

Ebalisela I’solezwe lesiXhosa izolo, uNkosi Victor Mditshwa uthi “bubuvuvu” obu buthethwa nguSame noMbabama.

“Mandiqale ndithi ngoMbabama. UMbabama akayonkosi, kuba uphuma kwilali yase-St Cuthbert’s indawo ephantsi kwam. Inkosi yase-St Cuthbert’s nguNkosi uMavumbulula Matshanda, ayingoMbabama,” kutsho uMditshwa.

UMditshwa uthi benze ngokufanelekileyo ukubiza iRoyal Family ngoPhahlo. “Awukwazi ukulanda izindlu kuQengeba, awukwazi ukuzilanda kuNgwanya okanye kuCirha. Isizwe samaMpondomise sivene ukuba iRoyal Family mayibizwe ngoPhahlo, kuba uPhahlo nguye okufutshane kubuKumkani. Indlu kaVelelo nekaMyeki igqibe kwelokuba iRoyal Family mayakhiwe kwindlu kaPhahlo,” utshilo uMditshwa.

UMditshwa uthi ukusekwa kwePhahlo Royal Family ayisosigqibo sasehotele. “Sisigqibo seenkosi zamaMpondomise zonke kuQumbu nakuTsolo. Bubuvuvu obu yakhiwe ehotele. Sililandele ngqo isiko ngokwakhiwa kwePhahlo Royal Family,” utshilo uMditshwa.

UMditshwa ukwacacise ngaye esithi: “Indlu kaMditshwa ikhokelwe libambela nkosikazi, elibambele unyana walo. Lo nkosikazi ke akakwazi ukuba yinxalenye neRoyal Family, waze ke wathi kwindlu kaVelelo kaMditshwa, ukhetha indlu kaKhethani le ndiyikhokeleyo. Ndiphaya ke kuba ndimele indlu enkulu kaMditshwa ekhokelwe yinkosikazi. Ndiyinkosi ekhokele iilali ezintathu, bubuvuvu eyoba akufanelanga ndibekwiRoyal Family.”