Sikhumbula uAC Jordan

UNjingalwazi uAC Jordan Umfanekiso uthunyelwe

Kufanelekile ukuba xa sivala le nyanga yezinto ezililifa kuthi (Msintsi) sikhangele emva koovulindlela bokubhalwa kolwimi lwesiXhosa.

Ulwimi lwethu lilifa kuthi kwakunye nabo balibhala kwatanci kunathi. Masinike imbeko, sikhumbule ubawo uArchibald Campbell Mzolisa Jordan (1906-1968), owenze igalelo elikhulu kuncwadi lwesiXhosa ngokubhala iincwadi.

Lo sithetha ngaye yinzalelwane yaseMbokothwana kuTsolo, urhogole amandla okuqala ebomini kwimilambo efana neTsitsa, nathe kamva wakubalula kwenye yeencwadi zakhe.

Urhabule ulwazi lwakhe kumaziko aphambili eMpuma Koloni aquka iSt Johns eMthatha, Lovedale eDikeni, iFort Hare. Wenza isidanga seeMasters kwiYunivesithi yaseKapa ngo1942.

Uyibhalile incwadi ethi Ingqumbo yeminyanya ngo1940, incwadi ethi KwezoMpindo zeTsitsa ngo1973 yenye yeencwadi zakhe ezathi zamenzela udumo.

Nguye obebhala umhlathi wemibongo kwiphephandaba Imvo Zabantsundu exhobisa, efundisa, esonwabisa uluntu. Okungaqhelekanga ngaye kukuba wafunda, wathetha, wafundisa ulwimi lwesiSotho ngenxa yobukrelekrele bengqondo yakhe.

Incwadi yakhe ethi Ingqumbo yeminyanya yaguqulelwa esiNgesini yiNkosikazi yakhe eyayikwangumbhali uPhllyis Ntantala.

Ngenxa yamandla ayo nendlela eyayibhalwe ngayo le ncwadi, Ingqumbo yeminyanya yaguqulelwa nasesiBhulwini. Ngenxa yomsebenzi wakhe, iYunivesithi yaseNelson Mandela ngo2004 yamwonga ngesidanga sobuGqirha kwezokubhala.

Ngenxa yorhulumente wobandlululo kweli, ngo1961 wazibona ejijisana nombuso ngenxa yokungavunyelwa ukuba aye kufunda eMelika efumene inkxaso yokufunda.

Ngo1966 esebenza kwiYunivesithi yaseKapa weza nesicwangciso sokufundiswa kolwimi lwesiXhosa kubantu abangathethi siXhosa.

Usebenze njengeNjingalwazi eyongamele iilwimi zaseAfrika kwiYunivesithi yaseCalifornia nakwiYunivesithi yaseWisconsin-Madison.

Ubomi bakhe bonke usebenzele ukukhuselwa, ukhuliswa, nokunikwa inxaxheba kweelwimi zaseAfrika. Incwadi yakhe ethi Ingqumbo yeminyanya yenye yeencwadi ezisaxoxwa nanamhla oku ngabathandi bolwimi lesiXhosa. Bambi bathi yancedisa ukucinezela amasiko nezithethe zeli, bambi bathanda ukubhalwa kolwimi nomxholo webali.

Omnye wemibongo yakhe ubangele ingxoxo enkulu kwiinzululwazi zokubhalwa kwemibongo. Oku kwakungenxa yokuba wawunesivakalisi esithi ‘Hamb’okunya’.

Kwiingqanga ezikhe zaxoxa ngalo mbongo, uNjingalwazi Mbulelo Mzamane ngomnye wazo, umbhali wesiZulu uDan Kunene wayevakala exhasa uJordan kulo mbongo.

Kakade ukubhala kombhali kumele ukuba kuxoxwe, kuthukwe, kwamkelwe ngabanye.

UAC Jordan unguyise kuPallo Jordan owayekhe wayinkokeli edumileyo kumbutho weANC. Kuye sakube sisithi Jola!